THI247.com giới thiệu đến bạn đọc tài liệu lý thuyết trọng tâm và các dạng bài tập trắc nghiệm điều khiển sinh sản ở động vật và sinh đẻ có kế hoạch ở người trong chương trình Sinh học lớp 11.
Mục tiêu:
Kiến thức:
+ Nêu được các biện pháp điều khiển sinh sản ở động vật và trình bày được cơ sở khoa học của một số biện pháp.
+ Nêu được khái niệm sinh đẻ có kế hoạch và phân tích được lợi ích của việc thực hiện sinh đẻ có kế hoạch.
+ Trình bày được các biện pháp tránh thai và cơ chế tác dụng của mỗi biện pháp tránh thai.
+ Giải thích được tại sao phá thai không được xem là biện pháp sinh đẻ có kế hoạch và phân tích được hậu quả của việc phá thai.
Kĩ năng:
+ Đọc và xử lí thông tin trong SGK để tìm hiểu các biện pháp điều khiển sinh sản ở động vật.
I. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM
1. Một số biện pháp làm thay đổi số con.
Các biện pháp Cách tiến hành Ví dụ 1. Sử dụng hoocmôn hoặc chất kích thích tổng hợp Sử dụng hoocmôn hoặc chất kích thích tổng hợp có thể kích thích khả năng sinh trứng và sinh tinh. Cá mè, cá trắm cỏ không đẻ trong ao nuôi. Tiêm dịch chiết từ tuyến dưới não của các loài cá khác làm cho trứng chín hàng loạt, sau đó nặn trứng ra và cho thụ tinh nhân tạo bên ngoài cơ thể rồi đem ấp nở ra cá con. 2. Thay đổi các yếu tố môi trường Thay đổi ánh sáng, nhiệt độ, thức ăn, chế độ dinh dưỡng,… làm thay đổi quá trình sinh trứng và tinh trùng. Thay đổi thời gian chiếu sáng đối với gà nuôi làm cho gà có thể đẻ 2 trứng/ngày. 3. Nuôi cấy phôi Tiêm hoocmôn kích thích rụng trứng, thu trứng và thụ tinh nhân tạo, kích thích hợp tử phát triển thành phôi, cấy các phôi vào tử cung con cái. Ứng dụng công nghệ phôi để cải tạo đàn bò sữa. Một bò mẹ năng suất cao bình thường có thể cho 8 – 10 bê trong suốt cuộc đời. Nếu sử dụng công nghệ phôi, gây rụng trứng nhiều, bò mẹ này có thể cho 20, 50, 100, 200 bê hoặc hơn nữa tuỳ theo trình độ kĩ thuật. 4. Thụ tinh nhân tạo + Thụ tinh nhân tạo bên ngoài cơ thể: cả trứng và tinh trùng đều được ép ra bên ngoài sau đó + Thụ tinh nhân tạo bên ngoài ở cá tra: tiêm hoocmôn vào cá bố mẹ → cho thụ tinh. + Thụ tinh nhân tạo bên trong cơ thể: chỉ có tinh trùng được lấy ra khỏi cơ thể con đực (thường được bảo quản trong nitơ lỏng) sau đó tinh trùng được đưa vào cơ quan sinh dục của con cái. nặn trứng và tinh dịch → thụ tinh khô. + Thụ tinh trong cơ thể áp dụng với trâu, bò, lợn.
2. Một số biện pháp điều khiển giới tính.
Tùy theo yêu cầu mà người ta có thể điều khiển giới tính của động vật bằng một số biện pháp sau: Sử dụng các biện pháp kĩ thuật như lọc, li tâm, điện di để tách tinh trùng thành 2 loại X và Y. Tùy theo nhu cầu về đực hay cái để chọn ra một loại tinh trùng cho thụ tinh với trứng. Điều khiển bằng hoocmôn: nuôi cá rô phi bột bằng 17 – mêtyltestostêrôn kèm theo vitamin C sẽ tạo ra 90% cá rô phi đực.
3. Các biện pháp tránh thai.
Sinh đẻ có kế hoạch: Sinh đẻ có kế hoạch là điều chỉnh về số con, thời điểm sinh con và khoảng cách sinh con sao cho phù hợp với việc nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân, gia đình và xã hội. Các biện pháp tránh thai: có nhiều biện pháp sinh đẻ có kế hoạch hiệu quả như: + Tính ngày trứng rụng để tránh giao hợp vào ngày đó. + Dùng bao cao su. + Dụng cụ tử cung. + Thuốc tránh thai. + Đình sản nam và nữ. + Xuất tinh ngoài âm đạo. SƠ ĐỒ HỆ THỐNG HÓA.
II. CÁC DẠNG BÀI TẬP
[ads]